Tôi được người bạn giới thiệu cuốn Im lặng – một cuốn sách viết về người
hướng nội của Susan Cain. Thực ra, lúc đầu tôi cũng không hứng thú lắm vì tôi
sinh ra và lớn lên ở một xã hội phương Đông truyền thống nên ít bị áp lực về
việc phải là một người hướng ngoại thì mới thành công như ở những nước phương
Tây (nơi điều đó đã trở thành ám ảnh, thậm chí là bắt buộc – như tác giả viết).
Nhưng càng đọc tôi càng bị hút vào cuốn sách. Lần đầu tiên tôi được soi rọi bản
thân mình dưới một góc nhìn khoa học và hoàn toàn bị thu hút với những gì tôi
khám phá được trong cuốn sách này. Trong xã hội chúng tôi, người ta cũng không
quá chú tâm lắm về tính hướng nội hay hướng ngoại (thậm chí lâu nay tôi
cũng không thích cả cách phân biệt người hướng nội và người hướng ngoại nữa,
tôi thấy cách phân chia này mang tính áp đặt). Nhưng kể cả như thế,
thì tôi nhận thấy rằng, những người hoạt ngôn, vui vẻ, có tính quảng giao vẫn
luôn nổi bật trong đám đông. Và không ít lần, tôi đã phải tự vấn bản thân về
việc ít giao du của mình. Thậm chí là cảm thấy tội lỗi khi từ chối lời mời tham
gia những cuộc vui để lui về thế giới của mình với những cuốn sách. Đôi khi,
tôi thấy mình sống hơi tách biệt, dù rằng tôi hoàn toàn thoải mái với điều đó.
Nhưng cái cảm giác khác người, lập dị vẫn phảng phất đâu đó, trong suy nghĩ của
tôi, và của những người xung quanh tôi. Thậm chí, tôi đã cố gắng thay đổi bản
thân vì tôi luôn tin rằng “tính cách làm nên số phận”. Nhưng, tôi đã hoàn toàn
nhẹ nhõm khi đọc được trong cuốn Im lặng điều này “chúng ta được sinh
ra với một hệ tính khí đã được đóng gói sẵn, và nó có thể định hình tính cách
khi đã là người lớn của chúng ta một cách vô cùng mạnh mẽ” và “rằng
chúng ta có thể tác động làm thay đổi tính cách của mình, nhưng chỉ đến được
một mức độ nhất định mà thôi. Bản tính bẩm sinh của chúng ta có tác động tới
chúng ta, bất kể chúng ta có sống cuộc sống của mình như thế nào. Một phần đáng
kể trong việc chúng ta là ai được định đoạt bởi các gen của chúng ta, bởi bộ
não của chúng ta, bởi hệ thần kinh của chúng ta”. Giờ thì tôi thấy nhẹ
nhõm vì đã thông hiểu, tôi biết rằng, tôi hành động như thế vì đó là bản tính
tự nhiên của tôi. Và không việc gì phải gồng mình lên để trở thành một ai khác.
Tôi cũng học được từ cuốn sách rằng,
người hướng nội và người hướng ngoại thực ra chỉ khác nhau ở việc ưa chuộng các
mức độ kích thích khác nhau mà thôi. “Người hướng nội ưa thích đóng
chặt cửa văn phòng lại và cắm đầu vào công việc, bởi với họ kiểu hoạt động trí
não trong tĩnh lặng này là mức độ kích thích lý tưởng; trong khi người hướng
ngoại hoạt động hiệu quả nhất khi được tham gia vào những sự kiện náo nhiệt như
tổ chức những buổi học kỹ năng đồng đội (team-building), hay điều hành những
buổi họp”. Eysenck cho rằng “người hướng nội có những kênh tiếp
nhận mở rộng, khiến họ luôn bị quá tải với các kích thích và trở nên
quá-phấn-khích (over-aroused); trong khi những người hướng ngoại có các kênh
hẹp hơn, khiến họ thường bị kém-phấn-khích (under-aroused). Quá-phấn- khích
khiến bạn cảm thấy mình đã chịu quá đủ rồi, và muốn về nhà ngay lập tức”.
Tôi hiểu rằng, người hướng nội cũng có những sức mạnh vô cùng lớn lao, đó là
khả năng tập trung, sự kiên trì, tính nhẫn nại và khả năng sống một cuộc đời
dẫu không sôi nổi nhưng sẽ rất sâu sắc. Tôi thích những lời khuyên sáng suốt
này: “Nếu bạn là một người hướng nội, hãy tìm lấy sự phiêu bằng cách
dùng những tài năng thiên phú của chính bạn. Bạn có sức mạnh của sự kiên trì,
của quyết tâm để giải quyết những vấn đề phức tạp, và sự sáng suốt để tránh
những hố bẫy có thể dễ dàng làm người khác vấp ngã. Bạn tận hưởng cảm giác tự
do khỏi sức cám dỗ của những phần thưởng phù phiếm như tiền bạc hay địa vị.
Thực sự, thử thách lớn nhất cả bạn có lại là ở việc khai thác được toàn bộ sức
mạnh của chính bạn”.
